W poprzednim poście wspomniano o niezwykle interesującym stanowisku archeologicznym, zlokalizowanym na wysokiej terasie Bobru ok. 750 m na północ od wsi Krępnica. Wiązane z okresem mezolitu stanowisko Dąbrowa-Krępnica 5 odkryte zostało prawdopodobnie na początku lat 30. XX w. Najstarsza wzmianka o znalezieniu materiałów krzemiennych w pobliżu Dąbrowy pochodzi z Altschlesische Blätter (1934, s. 13).
W 1967 r. na Dolnym Śląsku przeprowadzono planową weryfikację stanowisk określanych jako mezolityczne lub wiązanych z tym okresem. Podczas badań powierzchniowych w Dąbrowie-Krępnicy zebrano kilkadziesiąt wyrobów krzemiennych. Ponowna weryfikacja w 1973 r. przyniosła odkrycie następnych narzędzi wykonanych z krzemienia. W miejscu ich największej koncentracji założono w kolejnym sezonie wykop obejmujący obszar 322 m2. Ekspedycją Uniwersytetu Wrocławskiego kierował wówczas dr Z. Bagniewski. Archeolodzy natrafili podczas prac na duży obiekt (455 cm x 260-320 cm) o charakterze gospodarczo-produkcyjnym. W jego obrębie odnaleziono ponad 3540 zabytków krzemiennych (brył surowca, rdzeni, narzędzi, półsurowców i odpadów), kilka tysięcy drobnych ułamków kości zwierzęcych (głównie ptasich) oraz liczne węgle drzewne, które posłużyły do określenia wieku obiektu metodą radiowęglową (C14). Z powodu zagrożenia powodowanego przez wydobycie piasku, w kolejnych sezonach badawczych stanowisko objęto stałą inspekcją archeologiczną. Latem 1976 r. przystąpiono do ratowniczych badań wykopaliskowych, które objęły obszar 2182 m2. Tym razem natrafiono na 7 niewielkich skupisk materiału krzemiennego, usytuowanych wokół odkrytego wcześniej obiektu z paleniskami. Teren został kompleksowo przebadany. Dzięki badaniom sondażowym i wykopom kontrolnym archeologom udało się określić granice stanowiska.
Stanowisko w Dąbrowie-Krępnicy posłużyło do wydzielenia jednostki kulturowej nazwanej grupą bobrzańską. Kolejne odkrycia o podobnym składzie typologicznym inwentarza (zbrojniki, półtylczaki, drapacze, skrobacze i mikrołuskane wióry) wystąpiły również w rejonie Szprotawy. Stanowiska bobrzańskie tworzą niewielką, zwartą jednostkę terytorialną, która najprawdopodobniej nie wykraczała poza dolinę rzeki Bóbr (na odcinku Bolesławiec – Nowogród Bobrzański).
Wiek odkrytego w okolicach Krępnicy stanowiska ustalono na 3205 (+/- 160) lat p.n.e. W tym okresie funkcjonowały już na tych ziemiach kultury neolityczne, charakteryzujące się osiadłym trybem życia, znane m.in. z wytwarzania charakterystycznych pucharów o lejkowatej formie oraz glinianych naczyń o rytej ornamentyce wstęgowej, od których wywodzą się nazwy kultur. Datowanie sugeruje, że mezolityczni półkoczownicy koegzystowali z pierwszymi neolitycznymi rolnikami przybyłymi na te ziemie znad Dunaju. Sprzyjały temu niesprzyjające rolnictwu słabe nadbobrzańskie gleby oraz duże obszary porośnięte lasem, które nadal tworzyły idealne warunki funkcjonowania dla mezolitycznych grup.
Prowadzone na stanowisku Dąbrowa-Krępnica prace archeologiczne stanowiły ważny etap w badaniach nad stykiem kultur mezolitycznych i neolitycznych na terenie Europy Środkowej. Pozyskane zabytki i wnioski pozostają szczególnie cenne, ponieważ pochodzą z w pełni przebadanego stanowiska i obiektów o nienaruszonej stratygrafii.
Źródło: archiwum Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, Delegatura w Jeleniej Górze.
