logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   kontakt | PL | CZ | EN

Do czego służył muzealny eksponat? Rzecz o średniowiecznym trójnóżku

W okresie średniowiecza do przygotowania potraw używano otwartego paleniska, zazwyczaj usytuowanego w centralnym miejscu budynku mieszkalnego. Takie umiejscowienie paleniska miało służyć nie tylko do gotowania żywności, ale też ogrzewania całego pomieszczenia mieszkalnego. W średniowiecznej kuchni w użyciu było wiele naczyń do przygotowywania jedzenia znanych do dnia dzisiejszego. Jednym z nich był rodzaj ceramicznej patelni zwany trójnóżkiem. Naczynie swą nazwę zawdzięcza trzem nóżkom doklejonym do dna naczynia, które umożliwiały umieszczenie go w palenisku. Dodatkowo na jednym z boków patelni dolepiano tuleję służącą do wyciągania lub stawiania trójnóżka w palenisku. Niektóre tuleje patelni umożliwiały mocowanie kija wewnątrz, co przedłużało uchwyt. Cześć naczyń tego typu posiada wcięcie, umożliwiające szczelne nakrycie ceramiczną pokrywką, co przyspieszało proces przyrządzania potraw.

Pierwsze trójnóżki według badań archeologicznych na terenie Dolnego Śląska zaczęły być użytkowane między XIII a XIV w., ale do powszechnego użytku trafiły na przełomie XV/XVI w. Naczynia te oprócz funkcji podgrzewania, smażenia czy duszenia potraw, miały inne zastosowania. Wypełnione żarem mogły ogrzewać pomieszczenia, wypełnione woskiem lub tłuszczem służyły jako źródło światła, w zakładach rzemieślniczych służyły do rozpuszczania kleju, a w aptekach do przygotowywania mikstur, użytkowano je również w owianych złą sławą pracowniach alchemicznych.

W zbiorach bolesławieckiego muzeum znajduje się kilka trójnóżków oraz fragmenty kilku kolejnych pochodzące z badań archeologicznych twierdzy rycerza-rabusia Czarnego Krzysztofa przeprowadzonych w 2003 r. i 2005 r. w Olszanicy. Wszystkie okazy posiadają ślady osmalenia na dnach, co wskazuje, że były użytkowane w kuchni.

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.

1 maja (środa)
Święto Pracy

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

3 maja (piątek)
Święto Konstytucji 3 maja

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

19 maja (niedziela)
Zielone Świątki

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

30 maja (czwartek)
Boże Ciało

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

Skip to content