logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   bilety  |  kontakt | PL | CZ | EN

Zdjęcia lotnicze w badaniach archeologicznych (2)
Zdjęcie lotnicze cmentarzyska z epoki brązu, badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, 2005 r.
fot. Muzeum Ceramiki w Bolesławcu

Zdjęcia lotnicze w badaniach archeologicznych

Metoda badań powierzchniowych jest podstawowym i najczęściej używanym przez archeologów sposobem lokalizacji i identyfikacji nowych stanowisk archeologicznych od XIX w. (link do posta o badaniach pow.). W tym samym czasie poszukiwano innych, nieinwazyjnych metod lokalizowania pozostałości dawnych siedzib człowieka. Jedną z nich są zdjęcia lotnicze.

Pierwsze zdjęcia lotnicze stanowisk archeologicznych pochodzą z końca XIX w. Wykonał je przy użyciu balonu Giacomo Boni na Forum Romanum w 1896 r. Pierwszym archeologiem, który na większą skalę wykorzystał zdjęcia lotnicze, był Henry Wellcome. W latach 1913-1914 podczas badań wykopaliskowych na stanowisku Jebel Moya w Sudanie wykorzystał do rejestrowania z wysokości kilkunastu metrów latawce skrzynkowe ze zdalnie sterowanym aparatem fotograficznym.

Zdjęcia lotnicze stanowią doskonały sposób pozyskiwania informacji o stanowiskach archeologicznych. Ułatwiają ustalenie ich zasięgu i układu, a także pośrednio stanu zachowania, funkcji, chronologii oraz relacji pomiędzy nimi a elementami środowiska przyrodniczego.

Zdjęcia lotnicze w badaniach archeologicznych (1)
Zdjęcie przedstawiające balon wojskowy użyty do pierwszych zdjęć lotniczych na terenie Europy, podczas badań archeologicznych na terenie Forum Romanum w Rzymie, prowadził je włoski archeolog Giacomo Boni w 1899 r.
źródło: Jolanda Patruno Rhea Group, Frascati, Italy, PhD Environmental Engineering / Telecommunication Engineering
Zdjęcia lotnicze w badaniach archeologicznych (2)
Zdjęcie lotnicze cmentarzyska z epoki brązu, badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, 2005 r.
fot. Muzeum Ceramiki w Bolesławcu

Fotografia lotnicza pozwala przede wszystkim na obserwację szaty roślinnej na dużym obszarze. Człowiek, ingerując w środowisko, naruszał przez wieki naturalne nawarstwienia: budował ziemne, drewniane i kamienne wały, stawiał domostwa (ziemianki, półziemianki), kopał rowy obronne, piece do wypału metali (dymarki) i grzebał zmarłych. Pozostałości tej działalności najczęściej nie są już dzisiaj widoczne na powierzchni ziemi. Można je jednak w sprzyjających okolicznościach uchwycić z lotu ptaka, obserwując roślinność. Pozytywne wyróżniki wegetacyjne powstają, gdy gleba w wypełniskach obiektów, dzięki zwiększonej zawartości związków organicznych i większej wilgotności, jest żyźniejsza niż jej otoczenie. Powoduje to bujniejszy wzrost roślinności nad obiektami archeologicznymi. Natomiast negatywne wyróżniki wegetacyjne powstają, kiedy obiekt archeologiczny zawiera kamienie, gruz ceglany, piasek lub glinę. W miejscach jałowych powstają niekorzystne warunki dla wzrostu roślin, które są w tych miejscach zauważalnie niższe i mniej obfite.

Pozostałości działalności ludzkiej łatwiej dostrzec w terenie przy sprzyjających warunkach atmosferycznych. Kiedy słońce znajduje się nisko nad horyzontem, powstają długie cienie, uwypuklające nawet niewielkie zróżnicowanie powierzchni (wyróżniki cieniowe). Zimą gromadzenie się śniegu w formie zaspy po zawietrznej stronie wzniesienia podkreśla rzeźbę terenu. Podczas odwilży promienie słoneczne roztapiają najpierw cienką pokrywę śnieżną na wzniesieniach, a pozostające w cieniu miejsca za wałami i w zagłębieniach pozostają nadal zaśnieżone (wyróżniki śniegowe). Z kolei w czasie wiosennych roztopów wierzchołki nawet fragmentarycznie zachowanych obiektów archeologicznych wystają ponad poziom wody, tworząc tzw. wyróżniki zalewowe.

Zdjęcia lotnicze wykorzystali również archeolodzy z bolesławieckiego muzeum, podczas badań archeologicznych prowadzonych w 2005 r. w miejscowości Nowa. Za pomocą aparatu cyfrowego przymocowanego do lotni wykonano szereg zdjęć stanowiska archeologicznego obejmującego cmentarzysko ciałopalne z epoki brązu. Zdjęcia pozwoliły określić jego zasięg oraz lokalizację i miejsca koncentracji pochówków.

Zdjęcia lotnicze w badaniach archeologicznych (4)
Zdjęcie lotnicze cmentarzyska z epoki brązu, badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, 2005 r.
fot. Muzeum Ceramiki w Bolesławcu

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.

1 maja (środa)
Święto Pracy

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

3 maja (piątek)
Święto Konstytucji 3 maja

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

19 maja (niedziela)
Zielone Świątki

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

30 maja (czwartek)
Boże Ciało

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

Skip to content