Za symboliczną datę narodzin polskiego samorządu lokalnego uważa się 27 maja 1990 r. W ten dzień odbyły się pierwsze w powojennej historii demokratyczne wybory do władz samorządu terytorialnego, powołanego do życia ustawą z dnia 8 marca 1990 r.

Od tego czasu w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców członkowie rad gmin, rad powiatów i sejmików wojewódzkich wybierani są według systemu proporcjonalnego, opartego na regule d’Honta. Pełnią oni swoje funkcje przez okres kadencji, trwającej cztery lata.

Od 2002 r. w powszechnych wyborach bezpośrednich obierane są też jednoosobowe organy wykonawcze gmin: wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast.