logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   bilety  |  kontakt | PL | CZ | EN

Widok na Nicolaistraße (obecnie ul. M. Kutuzowa)

Początki oświetlenia gazowego w Bolesławcu cz. 2

Na terenie bolesławieckiej gazowni przy ul. S. Staszica (d. Auenweg) oprócz budynków technicznych i biurowych znajdowało się niewielkie laboratorium, w którym badano m.in. skład gazu, kaloryczność węgla i produkty uboczne produkcji gazu. Znajdował się tam również salon wystawowy, gdzie klienci mogli obejrzeć różne urządzenia zasilane gazem.

Na przełomie lat 1863 i 1864 produkcja gazu wynosiła ok. 100 000 m sześć., sieć miała długość ok. 15 000 m, a największa średnica rur wynosiła 155 mm. W 1863 r. ulice Bolesławca oświetlało 119 lamp ulicznych. Latarnicy bolesławieccy, zatrudnieni w liczbie 10-15 osób, ustalali czas zapalania latarni na podstawie widoczności spękań na murze ceglanym. Kiedy zapadała ciemność, a spękania przestawały być widoczne, latarnicy wyruszali do pracy.

W 1934 r. produkcja gazu wynosiła już ok. 2 000 000 m sześć., a łączna długość sieci osiągnęła 42 562 m, przy największej średnicy rur 400 mm. Miasto oświetlało 305 latarni gazowych i 72 lampy elektryczne. Liczba gazomierzy wzrosła z 1803 w 1914 r. do 5538 w 1934 r. W 1934 r. zakład dostarczał gaz także do pobliskich miejscowości: Bolesławic (Tillendorf) i Kruszyna (część Groß-Krauschen i Gnadenberg). Oświetlenie ulic Bolesławca w latach 30. XX w. było włączane i wyłączane automatycznie przez gazownię poprzez chwilowe zwiększenie ciśnienia gazu, co aktywowało zapalniki lamp. W bolesławieckiej gazowni produktem wyjściowym do produkcji gazu węglowego metodą suchej destylacji (odgazowania) był górnośląski i dolnośląski węgiel kamienny. W 1934 r. jego średnie zużycie wynosiło około 5 tys. ton rocznie.

Węgiel transportowano do gazowni bocznicą. Surowiec trafiał do magazynu, a duże bryły rozdrabniano w kruszarni. Następnie przewożono węgiel do bunkra w wieży węglowej, skąd był transportowany do pieców. Zakład posiadał trzy bloki piecowe: z dwoma, trzema i czterema komorami. Proces odgazowania trwał około dobę i odbywał się w temperaturze około 1100 stopni Celsjusza. Produktem końcowym był surowy gaz i rozgrzany do czerwoności koks.

Kolejnym etapem było przetworzenie gazu, który po schłodzeniu wodą był mechanicznie uwalniany od smoły i przeciskany przez aparaturę oczyszczającą. Wiązało się to z powstawaniem produktów ubocznych, takich jak amoniak, naftalen, siarkowodór i cyjan, które wykorzystywano w różny sposób. Smołę sprzedawano lub wysyłano w cysternach do destylarni, wodę amoniakalną przetwarzano na kwas siarkowy amoniakalny, który służył jako nawóz. Zużytą masę oczyszczającą przekazywano do zakładów przemysłu chemicznego, które odzyskiwały z niej siarkę i cyjan.

Oczyszczony gaz tłoczono do trzech pojemników. Reduktor ciśnienia wtłaczał go do sieci gazociągowej. Wszelkie wahania ciśnienia gazu można było dokładnie odczytać na gazomierzach zamontowanych na wyjściu z gazowni, co umożliwiało szybką reakcję w razie awarii.

Głównym produktem pozyskiwanym z produkcji gazu był koks. Rozżarzoną bryłę koksową przewożono wózkiem do schłodzenia wodą, co odbywało się w tzw. wieży gaśniczej. Zgaszony koks transportowano do bunkra koksowniczego, gdzie był rozdrabniany i sortowany. Rocznie pozyskiwano 3500 ton koksu, który zużywano w gazowni.

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.

1 maja (środa)
Święto Pracy

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

3 maja (piątek)
Święto Konstytucji 3 maja

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

19 maja (niedziela)
Zielone Świątki

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

30 maja (czwartek)
Boże Ciało

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

Skip to content