logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   bilety  |  kontakt | PL | CZ | EN

Kamień pamiątkowy poświęcony Eduardowi Scholzowi

Kamień Eduarda Scholza w Lesie Miejskim

Johann Carl Wilhelm Eduard Scholz (1815–1891) był pierwszym fotografem w Bolesławcu. Z zawodu był malarzem porcelany, w tym kierunku kształcił się w Mirsku, Coburgu, Altenburgu i Lipsku. W 1842 r. w kamienicy Rynek 59 (obecnie 8) otworzył wraz z żoną sklep z artystycznie zdobionymi miejscowymi wyrobami ze szkła, kamionki i porcelany. W 1844 r. poszerzył asortyment o oprawki i szkła do okularów.

Pierwsze dagerotypy wykonał jeszcze przed oficjalnym otwarciem atelier fotograficznego, które nastąpiło w 1846 lub 1847 r. Zakład stale się rozwijał, wprowadzając nowe usługi. Głównie wykonywano w nim portrety, choć można było zamówić także zdjęcia krajobrazów.

Z czwórki potomstwa dwaj najstarsi synowie, Robert i Otto, poszli śladami ojca. Robert na początku grudnia 1867 r. przeniósł się do Görlitz, gdzie otworzył własny zakład fotograficzny. Zakłady Scholzów połączyły się wkrótce w spółkę Eduard Scholz & Söhne, Bunzlau und Görlitz. Około 1873 r. rodzina fotografów zamieszkała w willi przy Schloßpromenade 16 (obecnie al. Partyzantów 3), tam też została przeniesiona pracownia. Eduard stał na czele spółki do lat 80. XIX w., kiedy ostatecznie wycofał się z działalności zawodowej, przekazując bolesławieckie atelier synowi Otto.

Z zachowanych pierwszych prac Scholza warto wymienić dwa dagerotypy: jeden przedstawia budowę wiaduktu (mostu) na Bobrze, którą zakończono w lipcu 1846 r. (fotografia znajduje się obecnie w zbiorach prywatnych w Kolonii), a drugi – mistrza kotlarskiego F. Hampela wraz z rodziną i pomocnikami na tle orła przygotowanego do umieszczenia na wieży ratusza (oryginał wykonano w 1847 r., załączona odbitka pochodzi z późniejszego okresu i znajduje się w zbiorach Piotra Klasy).

Eduard Scholz był szanowanym i aktywnym mieszkańcem Bolesławca. Od 1851 r. do końca lat 70. XIX w. zasiadał w radzie miejskiej, działał w Towarzystwie Rzemiosł (Gewerbeverein) i pełnił funkcję prezesa korporacji „Humanität”. W 1856 r. współtworzył Ochotniczą Straż Pożarną, a następnie przez wiele lat, aż do 1881 r., przewodniczył Stowarzyszeniu Gimnastycznemu i Strażackiemu (Turn- und Feuerrettungsverein). Należał do Męskiego Stowarzyszenia Śpiewaków (Männergesangverein), był też pomysłodawcą budowy ścieżek na terenie Lasu Miejskiego (Zeche) w 1874 r.

Eduard Scholz zmarł 6 kwietnia 1891 r. w Bolesławcu. 22 października 1892 r. bolesławianie odsłonili w Lesie Miejskim kamień pamiątkowy ku jego czci, wykonany w firmie Zeidler und Wimmel. Cytując za artykułem z „Niederschlesischer Courier” z 25 października 1892 r.: „Pomnik ustawiono pośrodku półkolistej skarpy położonej u stóp wzniesienia zwanego «Widokiem» («Aussicht»). Pomnik ma postać nieregularnej granitowej bryły o wysokości ok. jednego metra i obwodzie przy podstawie ok. dwóch metrów. Strona przednia została gładko obrobiona, na ok. 2/3 wysokości umieszczono wypolerowaną, owalną płaszczyznę, która pozwala na doskonałe rozpoznanie fioletowo-brązowego zabarwienia kamienia. Na płaszczyźnie widnieje wykonana złotymi literami inskrypcja «Ed. Scholz»”.

W późniejszym czasie kamień został przewrócony i zapomniany. Jego losami zainteresowali się członkowie stowarzyszenia Bundesheimatgruppe Bunzlau zu Siegburg Dietmar Plate i Ferdinand Idasiak. F. Idasiak, przewodniczący stowarzyszenia, który dysponował zdjęciem pomnika, wytypował poszukiwany głaz: „Zlokalizowałem to miejsce w lesie nieopodal schodów, ok. 150 m. na zachód. Idąc ścieżką z tablicami o przyrodzie leśnej w głąb lasu, zaraz za tablicą numer 3 trzeba skręcić w lewo ścieżką w kierunku schodów i 30 metrów dalej po prawej stronie jest kolista nisza, a na skarpie leżą kamienie. Możliwe, że ten duży to głaz z wypolerowanym fragmentem i napisem E. Scholz”.

Na prośbę Muzeum Ceramiki w Bolesławcu instruktorzy Hufca ZHP im. Szarych Szeregów w Bolesławcu podjęli się odkopania i ustawienia tego kamienia. W imieniu swoim oraz F. Idasiaka i D. Plate bardzo dziękujemy za podjęcie się tego zadania następującym druhom: hm. Krzysztofowi Chrościakowi, phm. Radosławowi Zamorskiemu, phm. Robertowi Sapecie, phm. Krzysztofowi Wojdzie, phm. Krzysztofowi Rajczakowskiemu, phm. Radosławowi Kalamarzowi, pwd. Michałowi Lisowi i pwd. Szymonowi Frydrychowi.

Więcej informacji o Eduardzie Scholzu można znaleźć w publikacji

Przedwojenny obraz Bolesławca w zbiorach muzeów i archiwów”.

Dagerotypy jego autorstwa są dostępne w serwisie Dagurreobase.

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.

1 maja (środa)
Święto Pracy

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

3 maja (piątek)
Święto Konstytucji 3 maja

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

19 maja (niedziela)
Zielone Świątki

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

30 maja (czwartek)
Boże Ciało

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

Skip to content