logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   bilety  |  kontakt | PL | CZ | EN

Kamień pamiątkowy poświęcony Eduardowi Scholzowi

Kamień Eduarda Scholza w Lesie Miejskim

Johann Carl Wilhelm Eduard Scholz (1815–1891) był pierwszym fotografem w Bolesławcu. Z zawodu był malarzem porcelany, w tym kierunku kształcił się w Mirsku, Coburgu, Altenburgu i Lipsku. W 1842 r. w kamienicy Rynek 59 (obecnie 8) otworzył wraz z żoną sklep z artystycznie zdobionymi miejscowymi wyrobami ze szkła, kamionki i porcelany. W 1844 r. poszerzył asortyment o oprawki i szkła do okularów.

Pierwsze dagerotypy wykonał jeszcze przed oficjalnym otwarciem atelier fotograficznego, które nastąpiło w 1846 lub 1847 r. Zakład stale się rozwijał, wprowadzając nowe usługi. Głównie wykonywano w nim portrety, choć można było zamówić także zdjęcia krajobrazów.

Z czwórki potomstwa dwaj najstarsi synowie, Robert i Otto, poszli śladami ojca. Robert na początku grudnia 1867 r. przeniósł się do Görlitz, gdzie otworzył własny zakład fotograficzny. Zakłady Scholzów połączyły się wkrótce w spółkę Eduard Scholz & Söhne, Bunzlau und Görlitz. Około 1873 r. rodzina fotografów zamieszkała w willi przy Schloßpromenade 16 (obecnie al. Partyzantów 3), tam też została przeniesiona pracownia. Eduard stał na czele spółki do lat 80. XIX w., kiedy ostatecznie wycofał się z działalności zawodowej, przekazując bolesławieckie atelier synowi Otto.

Z zachowanych pierwszych prac Scholza warto wymienić dwa dagerotypy: jeden przedstawia budowę wiaduktu (mostu) na Bobrze, którą zakończono w lipcu 1846 r. (fotografia znajduje się obecnie w zbiorach prywatnych w Kolonii), a drugi – mistrza kotlarskiego F. Hampela wraz z rodziną i pomocnikami na tle orła przygotowanego do umieszczenia na wieży ratusza (oryginał wykonano w 1847 r., załączona odbitka pochodzi z późniejszego okresu i znajduje się w zbiorach Piotra Klasy).

Eduard Scholz był szanowanym i aktywnym mieszkańcem Bolesławca. Od 1851 r. do końca lat 70. XIX w. zasiadał w radzie miejskiej, działał w Towarzystwie Rzemiosł (Gewerbeverein) i pełnił funkcję prezesa korporacji „Humanität”. W 1856 r. współtworzył Ochotniczą Straż Pożarną, a następnie przez wiele lat, aż do 1881 r., przewodniczył Stowarzyszeniu Gimnastycznemu i Strażackiemu (Turn- und Feuerrettungsverein). Należał do Męskiego Stowarzyszenia Śpiewaków (Männergesangverein), był też pomysłodawcą budowy ścieżek na terenie Lasu Miejskiego (Zeche) w 1874 r.

Eduard Scholz zmarł 6 kwietnia 1891 r. w Bolesławcu. 22 października 1892 r. bolesławianie odsłonili w Lesie Miejskim kamień pamiątkowy ku jego czci, wykonany w firmie Zeidler und Wimmel. Cytując za artykułem z „Niederschlesischer Courier” z 25 października 1892 r.: „Pomnik ustawiono pośrodku półkolistej skarpy położonej u stóp wzniesienia zwanego «Widokiem» («Aussicht»). Pomnik ma postać nieregularnej granitowej bryły o wysokości ok. jednego metra i obwodzie przy podstawie ok. dwóch metrów. Strona przednia została gładko obrobiona, na ok. 2/3 wysokości umieszczono wypolerowaną, owalną płaszczyznę, która pozwala na doskonałe rozpoznanie fioletowo-brązowego zabarwienia kamienia. Na płaszczyźnie widnieje wykonana złotymi literami inskrypcja «Ed. Scholz»”.

W późniejszym czasie kamień został przewrócony i zapomniany. Jego losami zainteresowali się członkowie stowarzyszenia Bundesheimatgruppe Bunzlau zu Siegburg Dietmar Plate i Ferdinand Idasiak. F. Idasiak, przewodniczący stowarzyszenia, który dysponował zdjęciem pomnika, wytypował poszukiwany głaz: „Zlokalizowałem to miejsce w lesie nieopodal schodów, ok. 150 m. na zachód. Idąc ścieżką z tablicami o przyrodzie leśnej w głąb lasu, zaraz za tablicą numer 3 trzeba skręcić w lewo ścieżką w kierunku schodów i 30 metrów dalej po prawej stronie jest kolista nisza, a na skarpie leżą kamienie. Możliwe, że ten duży to głaz z wypolerowanym fragmentem i napisem E. Scholz”.

Na prośbę Muzeum Ceramiki w Bolesławcu instruktorzy Hufca ZHP im. Szarych Szeregów w Bolesławcu podjęli się odkopania i ustawienia tego kamienia. W imieniu swoim oraz F. Idasiaka i D. Plate bardzo dziękujemy za podjęcie się tego zadania następującym druhom: hm. Krzysztofowi Chrościakowi, phm. Radosławowi Zamorskiemu, phm. Robertowi Sapecie, phm. Krzysztofowi Wojdzie, phm. Krzysztofowi Rajczakowskiemu, phm. Radosławowi Kalamarzowi, pwd. Michałowi Lisowi i pwd. Szymonowi Frydrychowi.

Więcej informacji o Eduardzie Scholzu można znaleźć w publikacji

Przedwojenny obraz Bolesławca w zbiorach muzeów i archiwów”.

Dagerotypy jego autorstwa są dostępne w serwisie Dagurreobase.

Uprzejmie informujemy,

że w dniach 30-31 marca i 1 kwietnia 2024 r.

wszystkie nasze placówki są nieczynne

Skip to content