Pistolet jako krótka broń palna od początku jej powstania do dnia dzisiejszego pełni drugoplanową rolę na polu walki. Używany był i jest w starciach bezpośrednich na najbliższym dystansie. Pistolety były początkowo towarem luksusowym, na który mogli sobie pozwolić tylko najzamożniejsi. Wraz z rozwojem technologii produkcji stały się one bardziej dostępne, a w XVII w. uzbrajano w nie, jako broń dodatkową, oddziały kawalerii.
Jedną z pierwszych, powszechnie używaną, bronią tego typu był pistolet skonstruowany z użyciem zamka kołowo-krzosowego, powszechnie zwanego zamkiem kołowym. Mechanizm składał się ze stalowego koła z nacięciami umieszczonego na sprężynie, która była naciągana specjalnym kluczem oraz pirytu zamocowanego w szczękach kurka. Koło po zwolnieniu spustu i sprężyny, obracając się ocierało o skałkę, dając iskrę, która zapalała proch na panewce i przez otwór zapałowy w lufie powodowała wyrzut ołowianej kuli. Główną cechą takiego mechanizmu była możliwość wcześniejszego przygotowania broni do wystrzału oraz utrzymywania jej w gotowości przez dłuższy czas. Wadą tej konstrukcji, wynalezionej w pierwszej połowie XVI w., był wysoki koszt wykonania oraz skomplikowany mechanizm zamkowy, trudny do naprawy w warunkach polowych.
Około 1570 r. wynaleziono o wiele prostszy i tańszy w produkcji zamek skałkowy, który początkowo był używany w broni luksusowej i dopiero od 2 poł. XVII w. można datować jego powszechne stosowanie. Zastąpił broń z zamkami kołowymi i lontowymi. Odejście od pirytu (używanego w zamku kołowym) na rzecz krzemienia znacznie uprościło budowę mechanizmu i usprawniło obsługę broni. Do funkcjonowania mechanizmu niezbędny był odpowiednio przygotowany krzemień umieszczony w szczękach kurka. Skałkę w celu lepszego zamocowania okładano np. kawałkiem skóry lub ołowiu. Procedura wystrzału wyglądała podobnie jak w przypadku poprzednich rodzajów broni. Do lufy wsypywano proch, ubijano pobojczykiem, wkładano kulę i ponownie ubijano. Na panewkę zamka sypano proch, zakrywano ją krzesiwem, następnie naciągano kurek z krzemieniem, który po naciśnięciu spustu, uderzając w powierzchnię krzesiwa powodował pojawienie się iskier. Iskry wywoływały zapłon prochu na panewce, ogień dostawał się do lufy przez otwór zapałowy i następował wystrzał.
Zamki skałkowe występowały w różnych odmianach związanych z miejscem produkcji. Różnice były w budowie, formie oraz detalach związanych z rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Jednak sposób uzyskiwania iskry pozostawał taki sam. Zamek skałkowy stosowano na szeroką skalę od końca XVII w. do lat 30. XIX w. Jego miejsce zajął zamek kapiszonowy, a później broń na amunicję zespoloną.
Przykłady pistoletów z zamkiem skałkowym można oglądać na wystawie stałej Działu Historii Miasta bolesławieckiego muzeum.
