logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   kontakt | PL | CZ | EN

Pamiątki po Stefanii Tajcher w zbiorach Muzeum Ceramiki

Nasze zbiory wzbogaciły się niedawno o kolekcję cennych pamiątek i dokumentów należących do śp. Stefanii Tajcher (1893–1975), pierwszej polskiej nauczycielki i dyrektorki szkoły w powojennym Bolesławcu. Eksponaty te zostały przekazane przez panią Małgorzatę Żurowską, której matka była wieloletnią przyjaciółką i koleżanką z pracy siostry Stefanii Tajcher – Edwardy Trentowej (1900–1966). Zapewne to za pośrednictwem tej ostatniej pamiątki trafiły do domu rodzinnego M. Żurowskiej. Helena Strzelczak-Kunicka oraz jej córka Kamilla Dudek, które od dawna zajmują się badaniem i upowszechnianiem informacji na temat powojennego szkolnictwa w Bolesławcu, przekonały M. Żurowską do przekazania dokumentacji do muzealnych zbiorów.

Zachowane materiały mają ogromne znaczenie w badaniu biografii S. Tajcher. Są wśród nich dokumenty osobiste dotyczące życia zawodowego, pisma urzędowe, fotografie i materiały graficzne, artykuły prasowe oraz odznaczenia. K. Dudek dokonała analizy i szczegółowego opisu przekazanego zbioru i przygotowała na ten temat artykuł „Dokumenty osobiste Stefanii Tajcher”, który zostanie opublikowany w najbliższym wydaniu Rocznika Bolesławieckiego.

Stefania Tajcher

S. Tajcher urodziła się 15 lipca 1893 r. w Borysławiu. Po ukończeniu żeńskiego seminarium nauczycielskiego podjęła pracę w powiecie lubelskim, którą utraciła 1 stycznia 1940 r. z powodu likwidacji szkół polskich przez Niemców. Rozpoczęła tajne nauczanie dzieci w domu, za co została aresztowana przez gestapo 9 maja 1941 r. Trafiła do więzienia w Lublinie, gdzie była wielokrotnie torturowana w czasie przesłuchań. We wrześniu 1941 r. przewieziono ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück. Jako więzień otrzymała numer 7906. Cudem dotrwała wyzwolenia, choć poddawana była okrutnym eksperymentom medycznym. 7 września 1945 r., mając na sobie jeszcze obozowy pasiak, znalazła się w Bolesławcu. Zajęła się organizacją pierwszej bolesławieckiej szkoły, która została uruchomiona 1 października w budynku obecnego Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych przy ul. Komuny Paryskiej 6.

W pierwszej szkole brakowało wszystkiego. Zamiast tablicy wykorzystywano pomalowaną ciemną farbą ścianę, na której pisano rozmoczonym kawałkiem gipsu lub gliny. Uczniowie w miejsce zeszytów używali odwrotne puste strony poniemieckich dokumentów. Po lekcjach S. Tajcher wraz z uczniami chodziła z wózkiem po mieście, zdobywając rzeczy niezbędne do funkcjonowania szkoły. Pracowała jako nauczyciel do 1959 r., poświęcając całe swoje życie młodzieży.

Będąc na emeryturze, nadal miała kontakt ze swymi uczniami. Wielokrotnie też uczestniczyła w uroczystościach i spotkaniach w bolesławieckich szkołach, opowiadając młodzieży o swoich przeżyciach wojennych. Zmarła 20 listopada 1975 r. i została pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Bolesławcu. 12 października 2022 r. uroczyście upamiętniono S. Tajcher, nadając jej imię skwerowi różanemu w parku przy ul. Głowackiego i odsłaniając kamień pamiątkowy.

Więcej na temat S. Tajcher i powojennego szkolnictwa w Bolesławcu można dowiedzieć się z następująych publikacji:

Maria Sobolska, “Stefania Tajcher (1893-1975)”, „Rocznik Bolesławiecki 2009”, Bolesławiec 2010, s. 76 ( pobierz plik pdf )

Kamilla Dudek, “Wspomnienia o początkach szkolnictwa powojennego w Bolesławcu”, „Rocznik Bolesławiecki 2020”, Bolesławiec 2021 s. 93-99
Helena Strzelczak-Kunicka, “Edukacja była nadzieją. Upamiętnienie pierwszych powojennych bolesławieckich nauczycieli i organizatorów szkolnictwa w latach 1945-1947”, „Rocznik Bolesławiecki 2021”, Bolesławiec 2022, s. 82-86

Helena Strzelczak-Kunicka, “Edukacja była nadzieją. Upamiętnienie pierwszych powojennych bolesławieckich nauczycieli i organizatorów szkolnictwa w latach 1945-1947”, „Rocznik Bolesławiecki 2021”, Bolesławiec 2022, s. 82-86

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.

1 maja (środa)
Święto Pracy

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

3 maja (piątek)
Święto Konstytucji 3 maja

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

19 maja (niedziela)
Zielone Świątki

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

30 maja (czwartek)
Boże Ciało

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

Skip to content