Metoda badań powierzchniowych jest podstawowym i najczęściej używanym przez archeologów sposobem lokalizowania i identyfikacji nowych stanowisk archeologicznych. Już w XIX w. organizowano tzw. wycieczki terenowe, polegające na poszukiwaniu na powierzchni ziemi materialnych śladów pozostawionych przez człowieka w przeszłości. Miały one na celu identyfikację miejsc występowania skupisk materiału archeologicznego określonego typu np. cmentarzysk albo pozostałości osad z epoki kamienia, epoki brązu czy średniowiecza. Najliczniejszą grupę artefaktów stanowią fragmenty naczyń ceramicznych, narzędzia krzemienne, kości, ślady palenisk i żużel.
Rozwój metodyki badań powierzchniowych zawdzięczamy wykładowcy Uniwersytetu Poznańskiego profesorowi Józefowi Kostrzewskiemu, który na początku XX w. przekształcił tzw. wycieczki terenowe w przemyślaną i systematyczną metodę lokalizowania stanowisk archeologicznych, powiązaną z opisem stanowiska, wyznaczeniem jego granic i naniesieniem jego lokalizacji na mapie.
W 1978 r. rozpoczęto realizację programu pod nazwą Archeologiczne Zdjęcie Polski (w skrócie AZP), opartego na badaniach powierzchniowych. Program miał służyć celom naukowym i konserwatorskim. W jego ramach każde stanowisko archeologiczne rejestrowano na mapach w skali 1:25 000 (później w skali 1:10 000) i zakładano dla niego kartę ewidencyjną (Karta Ewidencji Stanowiska Archeologicznego, w skrócie KESA). Niestety AZP czasami nieprecyzyjnie określało rodzaj i zasięg stanowiska, podając ogólną informację (np. ślad osadniczy w promieniu 500 metrów od miejsca znalezionych zabytków). Weryfikacji danych zawartych w karcie AZP dokonywano, prowadząc regularne badania archeologiczne, realizowane najczęściej podczas inwestycji budowlanych.
Pomimo pewnych niedoskonałości dzięki programowi AZP na terenie naszego kraju zlokalizowano setki tysięcy stanowisk archeologicznych, które stały się podstawą do dalszych badań zasiedlenia Polski w dawnych wiekach.
Muzeum Ceramiki
11.00-17.00
Centrum Dawnych Technik Garncarskich
nieczynne
Punkt Informacji Turystycznej
10.00-16.00
Muzeum Ceramiki
11.00-17.00
Centrum Dawnych Technik Garncarskich
nieczynne
Punkt Informacji Turystycznej
10.00-16.00
Muzeum Ceramiki
nieczynne
Centrum Dawnych Technik Garncarskich
nieczynne
Punkt Informacji Turystycznej
nieczynne
Muzeum Ceramiki
nieczynne
Centrum Dawnych Technik Garncarskich
nieczynne
Punkt Informacji Turystycznej
nieczynne