logo projektu interreg cz_pl
Strona internetowa wykonana w ramach projektu nr CZ.11.4.120/0.0/0.0/15_006/0000086 pn „Bolesławiec-Vrchlabí – aktywna transgraniczna współpraca muzeów”, dofinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu INTERREG V-A Republika Czeska – Polska 2014-2020.

   kontakt | PL | CZ | EN

Krzyż pojednania z Kruszyna – niezwykły zabytek z muzealnego lapidarium

Powstały prawdopodobnie w XV w. krzyż pojednania (pokutny) z wizerunkiem miecza trafił do muzealnego lapidarium w 1982 r. Przeniesiono go z pobliskiego Kruszyna. Średniowieczny pomnik, zlokalizowany był pierwotnie ok. 1,2 km na północ od centrum Kruszyna, nieopodal linii kolejowej Wrocław – Węgliniec. Dane te bolesławiecki krajoznawca Leon Piątkowski zawarł w opracowaniu „Krzyże pokutne regionu bolesławickiego” z 1973 r. Wykuty z piaskowca krzyż zachowany był wówczas w dwóch fragmentach, poprzecznej belki nie odnaleziono. Brakującą część zrekonstruowano, ryjąc na niej fragment miecza i scalając poszczególne elementy. Ingerencję potwierdziły ekspertyzy towarzyszące konserwacji obiektu, której został poddany w 2017 r.

Krzyż pokutny był formą prostego pomnika wykutego z lokalnego surowca kamiennego. Były one fundowane przez zabójców jako ostatni element odbytej pokuty w miejscu popełnionej zbrodni, po wywiązaniu się ze spoczywających na zabójcy powinności wobec rodziny zabitego. Przy krzyżu następowało ostateczne pojednanie zabójcy z rodziną ofiary. Krzyż miał skłaniać przechodniów do modlitwy zarówno za duszę ofiary, jak i żałującego swego czynu zabójcy, był także przestrogą dla potomnych. Zwyczaj stawiania krzyży znany był niemal w całej Europie, najwięcej obiektów występuje na terenach niemieckojęzycznych. W Polsce zachowało się ich przeszło 600, z tego około 400 znajduje się na Dolnym Śląsku. Krzyże stawiano głównie w średniowieczu, choć najmłodsze pochodzą z XIX w. Od XV w. występuje zwyczaj rycia na nich narzędzia zbrodni. Część badaczy wizerunek narzędzia uważa za symboliczne przedstawienie zawodu wykonywanego przez ofiarę. Do najczęściej rytych na krzyżach przedstawień należą w kolejności: nóż, miecz, siekiera, kusza i łuk.

Zainteresowanych tematem dolnośląskich krzyży pokutnych zapraszamy do odwiedzenia strony:

link do strony

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.

1 maja (środa)
Święto Pracy

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

3 maja (piątek)
Święto Konstytucji 3 maja

Muzeum Ceramiki

11.00-17.00

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

10.00-16.00

19 maja (niedziela)
Zielone Świątki

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

30 maja (czwartek)
Boże Ciało

Muzeum Ceramiki

nieczynne

Centrum Dawnych Technik Garncarskich

nieczynne

Punkt Informacji Turystycznej

nieczynne

Skip to content