Z muzealnej teki
W Dziale Historii Miasta naszego muzeum, na wystawie poświęconej wojnom okresu napoleońskiego możemy zobaczyć elementy wyposażenia kirasjerów francuskich: kirys oraz wyprodukowany w 1813 r. w alzackim Klingenthal pałasz (model AN XIII).
Kirasjerzy stanowili rodzaj ciężkiej jazdy istniejącej w armiach europejskich w XVI-XX w. We francuskiej armii królewskiej przed Rewolucją istniało ponad 20 pułków ciężkiej kawalerii, ale tylko jeden z nich, pułk Cuirassiers du Roy, miał prawo noszenia kirysów. W 1801 r. Napoleon Bonaparte postanowił zreformować ciężką kawalerię i wzmocnić jej siłę uderzeniową. Zredukował liczbę pułków ciężkiej jazdy do 12, przekształcając wszystkie w kirasjerów. Do służby w tej formacji kierowano najbardziej rosłych kawalerzystów oraz przekazywano największe i najsilniejsze konie.
Na uzbrojenie kirasjera składały się pałasz oraz para pistoletów skałkowych, a w późniejszym okresie również karabinek kawaleryjski z bagnetem. Pałasz to nowożytna broń biała o długiej prostej głowni, przeznaczona do cięć i sztychów, wywodząca się w prostej linii z miecza. Pałasz kirasjera fracuskiego był jedną z najdoskonalszych form tego rodzaju broni. Jednosieczna masywna głownia o długości niemal 1 metra pozwalała dosięgnąć kawalerzystę uzbrojonego w szablę nim ten zadał cięcie, a także przeszyć piechura, nawet gdy ten rzucił się na ziemię. Finezji i lekkości dodaje jej wzorowana na rapierze koszowa rękojeść o mosiężnym tarczkowo-kabłąkowym jelcu z trzema obłękami.
Podstawowe uzbrojenie ochronne kirasjera stanowił kuty i polerowany stalowy kirys składający się z napierśnika i naplecznika. Obie części zbroi ozdobione były 34 mosiężnymi nitami. Zapinki łączące obie części kirysu mocowano do naplecznika. Każda zapinka zakończona była mosiężną nakładką, której otwór zaczepiano o mosiężne guzy sterczące z napierśnika. Całości uzbrojenia ochronnego dopełniał stalowy hełm ze skórzanym daszkiem i miedzianym grzebieniem zwieńczonym włosianym pędzelkiem i czarnym ogonem z końskiego włosia. Chociaż kirasjerzy nigdy nie wchodzili w skład Gwardii Cesarskiej, byli uważani za formację elitarną, co uprawniało ich do ozdabiania kasku pąsową kitą i noszenia epoletów obszytych frędzlami z pąsowej wełny.
Opancerzeni kawalerzyści posiadali ogromną siłę uderzeniową. Ich szarże mogły łamać czworoboki najbardziej zdyscyplinowanej i doświadczonej piechoty. Kirasjerzy wywierali duże wrażenie na przeciwniku także swoim widokiem – zakutych w stal, połyskliwych groźnych szeregów.
Szarże kirasjerów były decydującymi momentami wszystkich wielkich bitew wygranych przez Napoleona, od Jeny przez Iławę Pruską i Wagram po Borodino. Co ciekawe, po pokonaniu Francuzów pod Waterloo Anglicy sami wprowadzili kirysy do uzbrojenia swojej armii. Oczywiście opancerzenie jeźdźca miało swoje wady: kirys był ciężki i niewygodny, a użycie tej formacji ograniczało się do płaskiego i odpowiednio twardego terenu. W oddziałach mogli służyć tylko żołnierze posiadający odpowiednie warunki fizyczne i przeszkolenie, niezbędne były też rosłe i silne konie, co w parze z uzbrojeniem sprawiało, że był to bardzo kosztowny rodzaj wojska.