Kamień upamiętniający Friedricha Schillera z muzealnego lapidarium

17 grudnia, 2022

Johann Christoph Friedrich von Schiller (ur. 10 listopada 1759 r., zm. 9 maja 1805 r.), poeta, filozof, historyk, estetyk, teoretyk teatru i dramaturg, był jednym z najwybitniejszych pisarzy niemieckiego klasycyzmu i romantyzmu. Określano go mianem „niemieckiego Szekspira” i „piewcą wolności”. 5 maja 1905 r. mieszkańcy podbolesławieckiej wsi upamiętnili setną rocznicę śmierci wielkiego poety, sadząc lipę i stawiając obok niej pamiątkowy obelisk z piaskowca.

przed przeniesieniem, 08.11.2005 r.

widok współczesny

po przeniesieniu do muzealnego lapidarium, 21.11.2005 r.

Kamień pierwotnie znajdował się w Ober-Tillendorf (Bolesławice) przy drodze w kierunku Dobrau (Dobra). Obecnie miejsce to znajduje się w granicach Bolesławca przy ul. Łowieckiej. W 2005 r. podczas montażu instalacji kanalizacyjnej obelisk został przesunięty, a następnie w listopadzie tego samego roku przewieziony do muzealnego lapidarium przy ul. A. Mickiewicza 13.

Głaz o wysokości 124 cm ma kształt zbliżony do ostrosłupa trójkątnego. Na przedniej części, opracowanej groszkowaniem, w ok. 2/3 wysokości wykuto prostokątną tablicę w prostym obramieniu z inskrypcją w reliefie wypukłym: „Friedrich Schiller 9. Mai 1805–1905”.

Powyżej i poniżej tablicy, na wąskich prostokątnych płycinach umieszczone zostały tytuły najsłynniejszych utworów Schillera:

„Lied von der Glocke” („Pieśń o dzwonie”)

Jeden z najdłuższych wierszy Schillera, opublikowany w 1799 r., w którym autor opisał współpracę mieszkańców niewielkiego miasteczka przy odlewaniu dzwonu.

„Don Carlos”

Dramat pisany w latach 1783–1787, luźno oparty na historycznych wydarzeniach. Don Carlos, książę Asturii, syn hiszpańskiego króla Filipa II, który w utworze został przedstawiony jako nękany przez dwór idealista, w rzeczywistości był osobą chorą psychicznie.

Tytuły umieszczone na kamieniu: „Lied von der Glocke”, „Don Carlos”, „Das Eluisische Fest” „Wallenstein”

„Wallenstein”

dramat opublikowany w 1799 r., składający się z trzech części: „Obóz Wallensteina”, „Dwaj Pikkolominowie” i „Śmierć Wallensteina”. Schiller opisał w nim, jak doszło do upadku generała Albrechta von Wallensteina, luźno opierając się na wydarzeniach historycznych z okresu wojny trzydziestoletniej.

„Das Eluisische Fest” („Święto eleuzyjskie”)

Poemat napisany w 1798 r. w formie hymnu z okazji świąt eleuzyjskich, którymi czczono Ceres – boginię urodzajów oraz tę, która oswajała dzikie obyczaje człowieka.

Na dwóch pozostałych bokach obelisku o surowej, nieociosanej powierzchni, umieszczono trzy kolejne tytuły:

Tytuł umieszczony na kamieniu: „Maria Stuart”

„Maria Stuart” (1800 r.)

Dramat przedstawiający losy uwięzionej i oczekującej na werdykt sądu królowej Szkotów. Czas akcji ograniczony w utworze został do trzech dni.

Tytuł umieszczony na kamieniu: „Der Taucher”

„Der Taucher” („Nurek”, 1797 r.)

Ballada o odważnym giermku, który podejmuje wyzwanie rzucone przez despotycznego władcę i skacze w morską otchłań, by wyłowić królewski puchar.

Tytuł umieszczony na kamieniu: „Die Räuber”

"Die Räuber" („Zbójcy”, 1781 r.)

Jeden z najwcześniejszych dramatów utworów Schillera, wymierzony przeciw tyranii absolutyzmu książąt niemieckich. Akcja utworu dzieje się w połowie XVIII w. i pokazuje zjawisko „sprawiedliwych rozbójników”, broniących pokrzywdzonych przed bezprawiem możnych. Po pierwszym wykonaniu „Zbójców” w Mannheim, Schiller został aresztowany, zabroniono mu też publikowania jakichkolwiek dalszych prac.

Dramaty Schillera grano również w bolesławieckim teatrze. Już w pierwszym sezonie, rozpoczętym 19 lutego 1858 r., wystawiono m.in. „Zbójców”. 10 listopada 1859 r. mieszkańcy miasta świętowali 100. urodziny Friedricha Schillera. W teatrze przedstawiono żywe obrazy z „Pieśni o dzwonie” oraz zagrano „Wilhelma Tella” i „Intrygę i miłość”. W kolejnych latach, aż do 1941 r., wielokrotnie w Bolesławcu można było zobaczyć „Marię Stuart”, „Wilhelma Tella”, „Intrygę i miłość” oraz „Śmierć Wallensteina”. Jak wyglądała scenografia i kostiumy aktorów z przedstawienia „Maria Stuart”, wystawianego w bolesławieckim teatrze podczas sezonu 1934/1935, można zobaczyć w książce Karla Springera zatytułowanej „Bunzlauer Bühne” z 1935 r.

Afisz z obchodów 100. rocznicy urodzin Schillera w bolesławieckim teatrze

Maria Stuart, akt 1, scena 4

Maria Stuart, akt 2, scena 2

Maria Stuart, akt 2, scena 5

Maria Stuart, akt 5, scena 9

Kamień upamiętniający Friedricha Schillera z muzealnego lapidarium

„Lied von der Glocke” („Pieśń o dzwonie”)

„Don Carlos”

„Wallenstein”

„Das Eluisische Fest” („Święto eleuzyjskie”)

„Maria Stuart” (1800 r.)

„Der Taucher” („Nurek”, 1797 r.)

"Die Räuber" („Zbójcy”, 1781 r.)

Godziny otwarcia w dni świąteczne w maju 2024 r.

Godziny otwarcia
w dni świąteczne
w maju 2024 r.